ચંદ્રગ્રહણ સપ્ટેમ્બર 2025 એ ભારત સહિત વિશ્વભરના ખગોળપ્રેમીઓ માટે એક વિશેષ અવસર છે. આજે રાત્રે આકાશમાં એક દુર્લભ અને યાદગાર નજારો જોવા મળશે. રાત્રે 11 વાગ્યાથી શરૂ થતું આ પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ 82 મિનિટ સુધી ચાલશે અને આ દાયકાના સૌથી લાંબા ગ્રહણોમાંથી એક બનશે. વાદળો ન હોય તો લોકો સરળતાથી આ અદભૂત દ્રશ્ય નિહાળી શકશે.
પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણનું વૈજ્ઞાનિક મહત્વ
પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ એ સમયે બને છે જ્યારે પૃથ્વી સૂર્ય અને ચંદ્રની વચ્ચે આવે છે અને ચંદ્ર સંપૂર્ણપણે પૃથ્વીના પડછાયામાં આવી જાય છે. આ સમયે ચંદ્ર સીધો અંધકારમય દેખાતો નથી, પરંતુ તાંબા જેવો લાલ રંગ ધારણ કરે છે. તેને જ “બ્લડ મૂન” તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. સૂર્યકિરણો જ્યારે પૃથ્વીના વાતાવરણમાંથી પસાર થાય છે, ત્યારે વાદળી પ્રકાશ છટકી જાય છે અને લાંબી લાલ તરંગલંબાઇ ચંદ્ર પર પડે છે. પરિણામે ચંદ્ર લાલ રંગે ઝગમગી ઊઠે છે.
સમયરેખા : ચંદ્રગ્રહણ સપ્ટેમ્બર 2025
આ ગ્રહણ તબક્કાવાર જોવા મળશે. નીચેના સમય મુજબ દરેક અવસ્થા નિહાળી શકાશે –
| તબક્કો | સમય | વર્ણન |
|---|---|---|
| ઉપછાયા ગ્રહણ શરૂ | સાંજ 8:58 | સૂક્ષ્મ છાયા શરૂ |
| છત્ર ગ્રહણ શરૂ | રાત્રે 9:57 | પૃથ્વીનો પડછાયો સ્પષ્ટ દેખાશે |
| સંપૂર્ણતા શરૂ | રાત્રે 11:01 | ચંદ્ર સંપૂર્ણપણે છાયામાં |
| સૌથી મોટું ગ્રહણ | રાત્રે 11:42 | બ્લડ મૂનનું શિખર |
| પૂર્ણતા સમાપ્ત | મધરાત 12:22 | એક કલાક 22 મિનિટ પૂર્ણતા |
| ગ્રહણ સમાપ્ત | વહેલી સવારે 2:25 | ચંદ્ર પડછાયામાંથી બહાર |
લોકો માટે ખાસ કાર્યક્રમો
ગુજરાત સરકારના વિજ્ઞાન અને ટેકનોલોજી વિભાગ હેઠળ કાર્યરત GUJCOST (ગુજરાત કાઉન્સિલ ઓન સાયન્સ એન્ડ ટેકનોલોજી) આ પ્રસંગે જનતા માટે વિશેષ આયોજન કરી રહ્યું છે. રાજકોટ, પાટણ, ભાવનગર અને ભુજ સહિત રાજ્યભરના તમામ પ્રાદેશિક અને જિલ્લા વિજ્ઞાન કેન્દ્રો રાત્રે મોડી સુધી ખુલ્લા રહેશે. અહીં ટેલિસ્કોપ દ્વારા ચંદ્રગ્રહણ જોવા મળશે અને નિષ્ણાતો માર્ગદર્શન આપશે.
આ ઉપરાંત, રાજકોટ, પાટણ અને ભાવનગરના રીજનલ સાયન્સ સેન્ટરમાં ખાસ આઉટરીચ કાર્યક્રમો પણ યોજાશે, જેથી વિદ્યાર્થીઓ અને ખગોળપ્રેમીઓને ચંદ્રગ્રહણને વૈજ્ઞાનિક રીતે સમજવાની તક મળે.
આ ગ્રહણ કેટલું ખાસ છે?
- 27 જુલાઈ 2018 પછી પહેલી વાર, આખો દેશ પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ જોવા તૈયાર છે.
- આ ગ્રહણ 82 મિનિટનું હશે, જે આ દાયકાનું સૌથી લાંબું પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ ગણાશે.
- આગામી પૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ 31 ડિસેમ્બર 2028ના રોજ જોવા મળશે.
- આંશિક ચંદ્રગ્રહણ 3 માર્ચ 2026ના રોજ બનશે.
વિશ્વભરમાં દેખાવ
આ અદભૂત ઘટના માત્ર ભારતમાં જ નહીં પરંતુ વિશ્વભરમાં લગભગ 7 અબજ લોકો માટે દેખાશે. વિશ્વની કુલ વસ્તીના લગભગ 80% લોકોને આ અવકાશી ઘટના જોવા મળશે. જ્યાં આકાશ સ્વચ્છ રહેશે ત્યાં લોકો આકર્ષક બ્લડ મૂનનો આનંદ માણી શકશે.
ખગોળપ્રેમીઓ માટે અનોખો અવસર
ચંદ્રગ્રહણ સપ્ટેમ્બર 2025 માત્ર અવકાશી ઘટના જ નહીં, પરંતુ જનમાનસ માટે શૈક્ષણિક અને વૈજ્ઞાનિક અવસર પણ છે. બાળકો, વિદ્યાર્થીઓ અને ખગોળવિજ્ઞાનમાં રસ ધરાવતા લોકો માટે આ દુર્લભ ક્ષણ છે, કારણ કે તેઓને પોતાની આંખે બ્લડ મૂન જોવા મળશે અને વૈજ્ઞાનિક સમજ મેળવવાની તક મળશે.
આ પણ વાંચો: PGVCL power cut schedule today Bhavnagar : ભાવનગરમાં ત્રણ દિવસ વીજ પુરવઠા બંધ રહેશે
નિષ્કર્ષ
આજે રાત્રે થતું ચંદ્રગ્રહણ સપ્ટેમ્બર 2025 ખગોળવિજ્ઞાનના ઇતિહાસમાં યાદગાર પળ બની રહેશે. 82 મિનિટ સુધી ચાલનાર આ લાલ ચાંદનો અદભૂત નજારો લોકોને હંમેશા યાદ રહેશે. જો આકાશમાં વાદળો ન હોય તો દરેકે આ દુર્લભ દ્રશ્ય નિહાળવું જોઈએ.