કચ્છનો સૌથી મોટો મેળો એટલે યક્ષ મેળો, જેને મોટા જખનો મેળો તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ મેળો માત્ર ધાર્મિક નથી, પરંતુ કચ્છની સમૃદ્ધ પરંપરા, લોકસંસ્કૃતિ અને ભક્તિભાવનું જીવંત પ્રતિબિંબ છે. પરિવાર સાથે ખાસ કરીને બાળકોને અહીં લઈ જવાથી તેઓને લોકકલાની અનોખી ઓળખ મળશે.
ક્યારે અને ક્યાં ભરાય છે યક્ષ મેળો?
દર વર્ષે ભાદરવા મહિનાના બીજા સોમવારે કકડભીટની તળેટીમાં જખ બોંતેરાને સમર્પિત આ વિશાળ મેળાનું આયોજન થાય છે. તેને જખબોંતેરાનો મેળો અથવા મોટા જખનો મેળો પણ કહેવામાં આવે છે. આ મેળો સામાન્ય રીતે બે થી ત્રણ દિવસ સુધી ચાલે છે. હજારો લોકો આ દિવસોમાં અહીં ભેગા થાય છે અને ધાર્મિક તેમજ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોમાં જોડાય છે.
યક્ષ મેળાનો ઇતિહાસ અને લોકપ્રતિષ્ઠા
યક્ષ મેળાની ઓળખ “મિની તરણેતરના મેળા” તરીકે પણ કરવામાં આવે છે. લોકો તેને આતુરતાથી રાહ જોતા હોય છે કારણ કે આ મેળો કચ્છના મુખ્ય મેળાઓમાંનું એક છે. પશ્ચિમ કચ્છમાં મોટા યક્ષ મેળો ઉપરાંત હાજીપીરનો મેળો, મતયા દેવનો મેળો અને માઇ મેળો પણ લોકપ્રિય છે. પરંતુ લોકપ્રતિષ્ઠા અને ભવ્યતા બાબતે કચ્છનો સૌથી મોટો મેળો તરીકે યક્ષ મેળાની આગવી ઓળખ છે.
લોકસંસ્કૃતિનું સાચું પ્રતિબિંબ
યક્ષ મેળામાં માત્ર ધાર્મિક વિધિઓ જ નહીં, પરંતુ લોકનૃત્ય, લોકગીતો, હસ્તકલા અને પરંપરાગત વ્યવસાયોના રંગ પણ જોવા મળે છે. આ મેળો કચ્છની અનોખી સંસ્કૃતિનો ખજાનો છે. અહીં લોકો પરંપરાગત વસ્ત્રોમાં આવે છે, ભજન-કીર્તન અને ધાર્મિક વિધિઓ કરે છે અને મેળાના દરેક ખૂણે ભક્તિભાવ જોવા મળે છે.
બાળકો માટે ખાસ અનુભવ
પરિવાર સાથે બાળકોને આ મેળામાં લઈ જવું એક યાદગાર અનુભવ બની શકે છે. અહીં તેમને લોકકલાનું જીવંત પ્રદર્શન, હસ્તકલા ઉત્પાદનો અને પરંપરાગત ભોજનનો સ્વાદ માણવાની તક મળે છે. આ મેળો બાળકોને કચ્છની સાચી ઓળખ સાથે જોડે છે અને તેમના માટે શિક્ષણ તથા મનોરંજન બંને પૂરું પાડે છે.
આ વર્ષની તારીખો
આ વર્ષે યક્ષ મેળાનો પ્રારંભ 7 સપ્ટેમ્બરથી થશે અને 9 સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલશે. ત્રણ દિવસ સુધી ચાલતા આ મેળામાં હજારો લોકો હાજરી આપશે અને કકડભીટની તળેટી રંગબેરંગી બની જશે.
મહત્વના તથ્યો ટેબલમાં
| મેળાનું નામ | કચ્છનો સૌથી મોટો મેળો – યક્ષ મેળો (મોટા જખનો મેળો) |
|---|---|
| સ્થાન | કકડભીટની તળેટી, કચ્છ |
| સમર્પિત | જખ બોંતેરા |
| સમય | ભાદરવા મહિનાના બીજા સોમવારે |
| અવધિ | 2 થી 3 દિવસ |
| ઓળખ | મિની તરણેતરના મેળા તરીકે પ્રસિદ્ધ |
| વર્ષ 2025 તારીખો | 7 સપ્ટેમ્બરથી 9 સપ્ટેમ્બર સુધી |
નિષ્કર્ષ
કચ્છનો સૌથી મોટો મેળો માત્ર ધાર્મિક મેળો નથી, પરંતુ એક એવો ઉત્સવ છે જે કચ્છની અસલ પરંપરા, કલા અને ભક્તિને એકસાથે લાવે છે. જો તમે પરિવાર સાથે ખાસ કરીને બાળકોને કચ્છની સંસ્કૃતિની ઓળખ કરાવવા માંગો છો તો એક વાર યક્ષ મેળાની મુલાકાત લેવી જ જોઈએ.